احکام ارتباط با نامحرم| رعایت حجاب و عفاف در امور پزشکی و خارج از کشور

در ادامه‌ی پاسخ ده تن از مراجع تقلید در رابطه با سؤالات پیرامون حجاب و عفاف - با نقلِ فتاوای ایشان از کتاب «پرسش ها و پاسخ ها - دفتر شانزدهم - رساله دانشجویى» اثر حجت الاسلام سیّد مجتبی حسینی-، به احکام نامحرم و رعایت حجاب و عفاف در امور پزشکی و ... می رسیم که اهمّ مباحث آن در ادامه بیان خواهد شد.
 

پرسش ٣١٩. آیا در گفت  و گوى زن و مرد نامحرم، فرقى بین گفت  و گوى مستقیم و از راه دور هست؟
همه‌ی مراجع: خیر، هیچ تفاوتى در حكم نمى  كند و در هر دو مورد، اگر با قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال دارد.
 

پرسش ٣٢٠. آیا صحبت كردن با كسى كه قصد داریم در آینده با او ازدواج كنیم، گناه است؟
همه‌ی مراجع: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد و باعث مفسده نشود، اشكال ندارد.
 

پرسش ٣٢١. چت كردن با جنس مخالف و رد و بدل كردن صحبت  هاى معمولى، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: در صورتى كه خوف فتنه و كشیده شدن به گناه وجود داشته باشد، جایز نیست.
 

پرسش ٣٢٢. چت كردن با شخصى كه از جنسیت او بى  اطّلاعیم، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: اگر ترس افتادن به حرام باشد، جایز نیست.
 

پرسش ٣٢٣. برگزارى جشن  ها و مراسم در دانشگاه ـ كه در آن دختران و پسران مختلط اند ـ چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: اصل اجتماع دختران و پسران، در یك محیط اشكال ندارد؛ ولى اگر بانوان حجاب كامل را رعایت نكنند و آقایان نگاه گناه  آلود داشته باشند و محرّمات دیگرى (از قبیل موسیقى حرام و مانند آن) انجام گیرد، اجتماع آنان در آن محل جایز نیست.
 

پرسش ٣٢٤. آیا دانشجویان دختر و پسر، مى  توانند به طور مشترك به اردوهاى تفریحى و سیاحتى بروند؟
همه‌ی مراجع: با توجّه به این كه اختلاط دختران و پسران باعث مفسده است، باید از آن اجتناب شود.
 

پرسش ٣٢٥. آیا سلام كردن مرد به زن نامحرم و زن به مرد نامحرم، جایز است؟
همه‌ی مراجع: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد.
تبصره. اگر جنس مخالف، دختر جوان باشد، بهتر است به او سلام نكند تا از افتادن در گناه، در امان باشد.
 

پرسش ٣٢٦. شوخى كردن با نامحرم چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: اگر با قصد لذّت (جنسى) باشد و یا بترسد به گناه بیفتد، جایز نیست.
 

پرسش ٣٢٧. خنده‌ی زن هنگام صحبت با مرد نامحرم، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: اگر خنده‌ی او طورى باشد كه باعث تحریك نامحرم شود، جایز نیست.
 

پرسش ٣٢٨. آیا ارتباط صمیمى بین دختر و پسر در هنگام همكارى یا میهمانى اشكال دارد؟
همه‌ی مراجع: دوستى بین دختر و پسر جایز نیست؛ چون ترس افتادن به گناه در میان است. امّا ارتباط شغلى، اگر باعث مفسده نشود و موازین شرع در آن رعایت شود، اشكال ندارد.
 

پرسش ٣٢٩. آیا خلوت كردن دو نفر نامحرم در یك مكان، جایز است؟
آیات عظام امام، خامنه  اى و نورى: اگر كسى نمى  تواند وارد آن مكان شود و آن ها بترسند كه به حرام بیفتند، ماندنشان در آن جا حرام است.
آیات عظام بهجت، سیستانى و وحید: اگر احتمال فساد برود، ماندنشان در آن جا حرام است؛ هر چند طورى باشد كه كس دیگر بتواند وارد شود.
آیات عظام تبریزى و فاضل: اگر كسى نمى  تواند وارد آن مكان شود ـ در صورتى كه احتمال فساد برود ـ ماندنشان در آن جا حرام است.
آیت  الله صافى: اگر كسى نمى  تواند وارد آن مكان شود، ماندنشان در آن جا حرام است؛ هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت و گوهاى علمى و ضرورى بپردازند.
آیت  الله  مكارم: اگر كسى نمى  تواند وارد آن مكان شود، بنا بر احتیاط واجب ماندنشان در آن جا حرام است؛ هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت و گوهاى علمى و ضرورى مانند آن بپردازند.
 

پرسش ٣٣٠. گاهى در وسایل نقلیه به جهت نشستن مرد كنار زن، بدنشان به یكدیگر برخورد مى  كند، در این جا تكلیف چیست؟
همه‌ی مراجع: اصل تماس بدن زن و مرد با یكدیگر از روى لباس حرام نیست؛ ولى اگر باعث تحریك شهوت و فساد گردد، جایز نمى  باشد.
تبصره. اگر در تماس بدنى، فشار و اتكا پیدا شود، باید از آن پرهیز كرد.
 

پرسش ٣٣١. هرگاه در منطقه یا محیطى، رسم بر این باشد كه هنگام برخورد با یكدیگر مصافحه مى  كنند (حتّى زنان با مردان) و اگر این كار را ترك كنند، اهانت و اسائه‌ی ادب نسبت به طرف مقابل محسوب مى  شود؛ حكم دست دادن زن و مرد با این فرض چیست؟
همه‌ی مراجع: دست دادن با زن نامحرم جایز نیست و شعائر دینى باید حفظ شود و با بیان حكم شرعى، حمل آن بر اسائه‌ی ادب از بین مى  رود.
 

پرسش ٣٣٢. آیا خواندن داستان  هاى تحریك كننده‌ی جنسى، جایز است؟
همه‌ی مراجع: اگر باعث تحریك شهوت گردد، خواندن آن جایز نیست.
 

پرسش ٣٣٣. نامه نگارى با نامحرم و طرح مسائل شهوانى از طریق ایمیل، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: طرح مسائلى كه باعث ایجاد فتنه و فراهم آمدن زمینه‌ی فساد است، اشكال دارد.
 

پرسش ٤٣٦. در جایى كه پزشك زن در دسترس باشد، آیا لمس بدن زن از روى لباس، به وسیله‌ی پزشك مرد جایز است؟
همه‌ی مراجع: اصل لمس بدن زن نامحرم، از روى لباس حرام نیست؛ ولى اگر تلذّذ و مفسده  اى در بین باشد، جایز نیست.
 

پرسش ٤٣٧. در صورتى كه پزشك هم  جنس هم وجود دارد و معالجه مستلزم نگاه و لمس است؛ ولى احتمال مى  رود كه متخصّص غیر هم  جنس بیمارى را بهتر تشخیص دهد، تكلیف چیست؟
همه‌ی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): تخصّص بیشتر باعث نمى  شود كه زن به پزشك مرد مراجعه كند؛ مگر آن كه ضرورت و احتمال خطر در میان باشد.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر تخصّص پزشك مرد در آن بیمارى بیشتر باشد، مراجعه به او اشكال ندارد.
 

پرسش ٤٣٨. لمس بیمار براى معاینه و درمان، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): اگر پزشك هم  جنس در دسترس نباشد، لمس بیمار براى معاینه و درمان اشكال ندارد؛ ولى باید به مقدار ضرورت اكتفا كند.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر پزشك هم جنس در دسترس نباشد و یا مهارت مرد بیشتر باشد، لمس بیمار براى معاینه و درمان اشكال ندارد؛ ولى باید به مقدار ضرورت اكتفا كند.
تبصره ١. اگر معاینه از روى لباس ممكن باشد، باید به این راه بسنده كند.
تبصره ٢. جواز لمس بیمار به منظور معاینه، باعث نمى  شود كه نگاه به بدن نیز جایز باشد؛ مگر آن كه نگاه به آن لازم باشد.
 

پرسش ٤٣٩. آیا پرستار مى  تواند براى گرفتن نبض و فشار خون و... به بدن نامحرم نگاه و او را لمس كند؟
همه‌ی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): با وجود پرستار هم  جنس، این كار براى غیر هم  جنس جایز نیست؛ ولى اگر ضرورت باشد، اشكال ندارد.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر براى انجام دادن این امور، پرستار هم  جنس در دسترس نباشد و یا مهارت غیر هم  جنس در این زمینه بیشتر باشد، اشكال ندارد.
تبصره ١. پرستار در نگاه و لمس تنها باید به همان قسمت از بدن ـ كه انجام معاینه به آن ارتباط دارد ـ اكتفا كند.
تبصره ٢. چنان چه پرستار براى معاینه، به نگاه و لمس بدن بیمار نیاز داشت، مانعى ندارد و در غیر این صورت، تنها باید به یكى از آن دو اكتفا كند.
تبصره ٣. در صورتى كه معاینه از روى لباس ممكن باشد، باید به این مقدار اكتفا كند و لمس بدن جایز نیست.
 

پرسش ٤٤٠. حكم آمپول زدن توسّط نامحرم چگونه است؟
همه‌ی مراجع (به جز تبریزى و سیستانى): اگر هم  جنس در دسترس نباشد و ضرورت اقتضا كند، اشكال ندارد.
آیات عظام تبریزى و سیستانى: اگر هم  جنس در دسترس نباشد یا آمپول  زن غیر هم  جنس مهارتش در تزریق بیشتر باشد، اشكال ندارد. 

پرسش ٦١٨. آیا حفظ حجاب در سفر به كشورهاى غیرمسلمان، واجب است؟
همه‌ی مراجع: آرى، حفظ حجاب كامل (شرعى)، بر زن در برابر مرد نامحرم واجب است؛ خواه مسلمان باشد یا كافر؛ در كشور اسلامى باشد یا غیراسلامى.
 

پرسش ٦١٩. حكم نگاه به زنان مسلمان ـ كه در كشورهاى خارجى فاقد حجاب و پوشش اسلامى  اند ـ چگونه است؟
آیات عظام امام، خامنه  اى، صافى، فاضل و نورى: بنا بر احتیاط واجب، بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام نیز جایز نیست.
آیت ‌ اللّه بهجت: نگاه به آنان جایز نیست؛ هر چند بدون قصد لذّت باشد.
آیات عظام تبریزى، سیستانى، مكارم و وحید: اگر بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام باشد، اشكال ندارد (مگر این كه از زنانى باشند كه اگر آنان را نهى كنند، بپذیرند).
 

پرسش ٦٢٠. دست دادن با زنان غیرمسلمان، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: دست دادن با زنان غیرمسلمان جایز نیست؛ خواه كافر حربى باشد یا كتابى (مانند یهود و نصارا).
 

پرسش ٦٢١. نگاه كردن به عكس  هاى عریان و برهنه‌ی زنان و مردان غیرمسلمان، چه حكمى دارد؟
آیات عظام امام، تبریزى، خامنه  اى، سیستانى، فاضل و وحید: اگر با قصد لذّت باشد، حرام است و بنا بر احتیاط واجب بدون قصد لذّت و ترس افتادن به حرام نیز جایز نیست.
آیات عظام بهجت، صافى، مكارم و نورى: نگاه به آن ها جایز نیست؛ هر چند بدون قصد لذّت باشد.
 

پرسش ٦٢٧. چت كردن با زنان غیرمسلمان و انجام دادن صحبت  هاى تحریك  آمیز با آن ها، چه حكمى دارد؟
همه‌ی مراجع: حرام است.
 

پرسش ٦٢٨. آیا جایز است با غیرمسلمان اهل شراب، هم  نشین شد؟
آیات عظام امام، بهجت و سیستانى: اصل هم  نشینى اشكال ندارد؛ ولى نشستن بر سر سفره  اى كه بر سر آن شراب مى  خورند، بنا بر احتیاط واجب جایز نیست و خوردن از آن سفره ـ هر چند غذاى حلال باشد ـ حرام است.
آیات عظام تبریزى، خامنه  اى، صافى، فاضل، مكارم، نورى و وحید: اصل هم نشینى اشكال ندارد؛ ولى نشستن بر سر سفره  اى كه بر سر آن شراب مى  خورند، جایز نیست و خوردن از آن سفره ـ هر چند غذاى حلال باشد ـ حرام است.
 

1- شوخى كردن با نامحرم چه حكمى دارد؟
2- آیا حفظ حجاب در سفر به كشورهاى غیرمسلمان، واجب است؟
«و الحمد لله ربّ العالمین»

 

دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
مسلم زکی‌زاده